KB anno 2020
Kees Blom gaat terug naar ‘de’ basis, zijn basis. Na het schilderen van een aantal complexe kommen is bij hem de behoefte ontstaan eens terug te gaan naar zijn basis. Dit wil in geen geval zeggen terug naar het begin, want hiertussen zitten jaren van schilderervaring die onherroepelijk nodig zijn, om dit proces te kunnen doen. Het lijkt bedrieglijk eenvoudig zo’n kommetje schilderen maar met de beperkingen die hij zichzelf heeft opgelegd is dat een heuse exercitie. Het streven is/was in principe één schilderij in één dag (12 uur) maken. Het resultaat is niet een schilderij in één dag geschilderd maar een schilderij gebaseerd op een heel leven, als vakman en als mens. Zo’n uitdaging is niet nieuw, Kees Blom bevindt zich in zeer goed gezelschap. Al vele grote namen vóór hem hebben zichzelf beperkingen opgelegd om daarmee tot ‘de’, hun, basis te komen.
LETTING GO
Serie 1. kommen
Een schilder en een kom
De uitdaging die Kees Blom is aangegaan krijgt vorm in een serie schilderijen met telkens als onderwerp een kom. Het resultaat is een schilderwerk waarbij Kees Blom zich per kom concentreert op één kenmerk dat hem zowel als kunstenaar als ook als mens raakt. Als voorbeeld de uitdaging om altijd maar weer geconcentreerd en gedisciplineerd te blijven door de confrontatie met jezelf aan te gaan. In artistiek opzicht levert dit perfect vormgegeven kommen op. Edoch het leven is niet altijd zo maakbaar en hebben we warmte en aandacht nodig dat meer bevat dan alleen maar rozengeur en maneschijn. Leven en laten leven.
KOM nr. 1.1 discipline
Kom nr. 1.1 discipline | discipline
90 x 90 cm | 2020
Oil on panel
Handmade gilded frame
Sold | Private collector | Netherlands
De uitdaging :
Een kom van een bedrieglijke eenvoud. Dit vraagt discipline en dat werk speelt zich vooral in het hoofd af. Het grote voorbeeld is natuurlijk Rembrandt, die al met een van zijn eerste zelfportretten heeft aangegeven, dat het artistieke proces zich in het hoofd afspeelt. Nog ver verwijderd van de schildersezel al helemaal weten wat je wilt. En dan alleen nog uitvoeren.
Het antwoord van Kees Blom :
‘Een deel van mijn discipline bestaat uit de dagelijkse routine van wekker zetten t/m hond uitlaten, mediteren. Het meest interessante deel aan ‘discipline’ is echter het proces dat zich in het hoofd afspeelt: de bijna dagelijkse afweging bij mezelf van zorgen voor mijn omgeving en zorgen voor mezelf. Ruimte laten voor de ander en in dit specifieke geval is de uitdaging : alle ruimte laten aan het kommetje. Dat is de opzet van het schilderij en bepalend daarbij is de invalshoek die ik daarvoor kies.’
Net als Rembrandt sta ik ver verwijderd van de schildersezel en overweeg hoe ik het kommetje, als houder van lekkere warme thee of chocolademelk bijvoorbeeld, het best laat zien. Zodat het een leeg kommetje met inhoud wordt, een kommetje met gevoel, en dat is nog niet zo eenvoudig. De compositie die ik daarvoor kies, is dat het lijkt alsof je het kommetje tot en met de laatste druppel net hebt leeggedronken, neerzet en nageniet van de warme drank. Deze keuze wordt mijn te volgen werkwijze. Deze stemming vasthouden en vastleggen, dat is dan de eigenlijke discipline, en opschieten want de tijd loopt al. Vervolgens ga ik aan de slag met het op orde maken van het palet. Hier besteedt ik toch altijd minstens een uur aan. De kleuren, de diverse tonen, hebben geen geheimen meer voor me en dan is het schilderen zelf, alleen nog een kwestie van ‘tik-tik’ eigenlijk.
KOM concentratie
Kom concentratie | concentration
90 x 90 cm | 2020
Handmade gilded frame
Sold | Private collector | Netherlands
Oefening in geduld...
In bovenstaand filmpje veegt Kees in de natte transparante glacis verflaag, zodat de onderlaag weer meer zichtbaar wordt. De kom is zo in verschillende lagen opgebouwd. Dit in tegenstelling tot de onderschildering, deze is zeer geconcentreerd, uit de losse hand direct nat in nat, zonder tekening, geschilderd, in een 1 sessie van nog geen 4 uur. Glaceren is dan ook een oefening in geduld...
De uitdaging :
Een werkwijze gebaseerd op een heel oude uitdaging is om uit de losse pols een perfecte cirkel te kunnen tekenen. Al in de geschreven bronnen van de Griekse Oudheid sprak men vol lof over schilders die een perfecte cirkel trokken. Opnieuw een zelfportret van Rembrandt, met schildersbaret, als voorbeeld van iemand die deze uitdaging aanging. Het is een groot zelfportret met op de achtergrond op de wand twee cirkels. Het onderwerp is niet Rembrandt zelf maar zijn vakmanschap.
Het antwoord van Kees Blom :
Als schilder is het een heerlijk gebaar om een cirkel, of in mijn geval een ellips, in één beweging op zo’n groot paneel te zetten. Het heeft zeker te maken met zelfvertrouwen hebben en het is een moment van uiterste concentratie. Maar zo zelfverzekerd zijn als Rembrandt? Ik vind de symboliek en werkwijze van het Japanse begrip van een cirkel, Ensō ook heel mooi. Hierbij wordt ook in één beweging een cirkel geschilderd die je ook niet mag veranderen. Daarmee wordt het karakter van de kunstenaar getoond. Het is dus een echte momentopname en het resultaat is telkens verrassend. Pas na lang oefenen en als je volkomen vrij bent, ben je in staat een perfecte Ensō te tekenen.
Na de cirkel lag er nog een uitdaging want bij deze kom heb ik gekozen voor een blik van bovenaf. Vaker heb ik kommen geschilderd waar alle aandacht op de buitenkant ligt, nu wilde ik een kom waarvan de hele binnenkant zichtbaar was. In plaats van een mooie decoratie keek ik aan tegen een omgekeerde berg ‘wit’. Niks om aan vast te houden, alleen laagjes met dan een matte, dan een glanzend effect. Minimale kleur, maximale toon en allerlei nuanceringen aanbrengen die optisch wit zijn maar in feite opgebouwd zijn uit allerlei andere kleuren. Dat betekent al schilderend op tijd stoppen, op tijd loslaten zowel met je handen als met je gevoel. Het was een uitdaging deze binnenkant, sober werkend met minimaal palet voor een mooi glanzende kom.
Kom Geduld
Kom nr. 1.3 geduld | patience
90 x 90 cm | 2021
Oil on panel | with gold
Sold | Private Collector | Australia
De uitdaging :
Nog steeds een werkwijze van jezelf letterlijk beperkingen opleggen. Vele schilders beroepen zich erop te werken met een beperkt kleurenpalet bijvoorbeeld. Mondriaan doet dit in zijn volgroeide stijl, hij gebruikt dan o.a. uitsluitend de kleuren geel, rood en blauw (en de niet-kleuren wit, zwart en grijs). In zijn kleurgebruik gaat hij dan nog een stap verder: hij wil dan ook nog bereiken dat geen enkele kleur overheerst maar alles in balans is. In zijn onvoltooide Victory Boogie Woogie, is zijn intensieve zoektocht duidelijk: met eindeloos veel geduld heeft hij overal stukjes gekleurde tape aangebracht om telkens opnieuw te kijken hoe verder.
Het antwoord van Kees Blom :
Geduld, geduld, geduld, niet zozeer in het schilderen van deze kom als wel in de toepassing ervan als mens. Deze kom heeft me hierin enorm geholpen. De kale takken, die kleine zachtroze knopjes lijken op niks, maar er is leven, in de takjes zie je dat aan de zachte glans. Net als Mondriaan zoek ik naar de balans in mezelf. Je hebt meer nodig dan geduld, je hebt ook hoop nodig, vooral hoop, en dat geeft me de groene kleur van de kom. Groen is de kleur van hoop. Het is nog niet het uitbundige, explosieve geelgroene, maar een meer ingetogen schakering met heel veel tussenkleuren want het wachten is nog lang. Die kersenboom weet het al wel, en ook ik voel het : de groeikracht van de lente gaat door. Het loont, het lange wachten, de uitkomst ligt vast.
IMPERFECTION | 120X90 CM | OIL ON PANEL | equipped with a handmade 12 carat white gold frame. Size including frame 106 x 138,5 cm. VERKOCHT | SOLD
by Warnars Art Dealers, Haarlem.
Deze kom van Kees Blom is een uiting van zijn meest persoonlijke opvattingen en is daarmee een uniek beeld van zijn emotionele verbeeldingskracht. Dit schilderij vormt een soort zelfportret.
Na de eerste serie kommen, gebaseerd op zijn meer rationele kant, begon Kees Blom aan dit schilderij met de intentie om ook zijn innerlijke kant te laten zien. Het durven laten zien van een leven van vallen en opstaan. Daarbij aangetrokken door het Japanse principe van Kintsugi, (金継ぎ: 'gouden verbinding'), ook wel Kintsukuroi (金繕い: 'gouden reparatie') genoemd, waarbij de sporen van breuk en herstel bijdragen aan de schoonheid van een voorwerp, vaak gebroken keramiek. Gaandeweg nam de kom het proces als het ware steeds meer over en confronteerde hem keihard met zijn eigen geschiedenis.
Dit is dus geen bestaande kom die nageschilderd is maar een afspiegeling van zijn innerlijk leven. Dit proces duurde uiteindelijk maanden waarin geëxperimenteerd werd met technieken en met verf, waarbij hele lagen weer werden weggeschuurd, het werk in de hoek gezet en dan toch weer werd opgepakt. Net zoals in het echte leven waarin het ermee begint de tegenslag onder ogen te zien en aan te pakken. De aandachtige kijker ziet de blauwe plekken en de zweetdruppels, maar langzamerhand won de mens. De onderliggende kleuren waren ooit blauw en rood, een koude en een warme kleur, die, laag na laag wegpoetsen en opnieuw invullen, steeds meer van hun scherpte werden ontdaan. De breuklijnen gaan zelfs door tot op de bodem maar zijn gerepareerd en verdienen het ook, nu pas, om met goud, echt goud, geaccentueerd te worden. Niet zomaar een kom! Ondanks alle craquelé, staat de kom fier overeind! Zo mooi kan imperfectie zijn.